Astronotlardan alınan örnekler tedavi amaçlı kullanılacak
ANKARA Üniversitesi, Türkiye’nin ilk astronotu Alper Gezeravcı ve beraberindeki 2 astronottan alınan kan, tükürük ve idrar örnekleri üzerinde yapılacak analizlerle uzay koşullarının insan sağlığına etkilerini ortaya çıkaracak. Proje yöneticisi Prof. Dr. Emine Emregül, araştırma sonuçlarının mevcut astronot hastalıklarının tedavisinde ve önleyici tedbirlerin geliştirilmesinde önemli rol oynayacağını söyledi.
Türkiye’nin ilk astronotu Alper Gezeravcı ve beraberindeki İtalyan ve İsveçli astronotlardan uzaya çıkmadan önce kan, tükürük ve idrar örnekleri alındı. Astronotlar Dünya’ya döndükten sonra kesin örnekler tekrar alınacak. Numuneler üzerinde yapılacak ‘Metabolom’ deneyi ile uzay koşullarının insan sağlığı üzerindeki etkileri ortaya çıkarılacak. Elde edilen bilgiler ışığında astronotların sağlığına yönelik olası risk faktörlerinin belirlenmesi amaçlanıyor.
‘ASTRONOTLARIN SAĞLIĞINA YÖNELİK ÇALIŞMALAR YAPACAĞIZ’
Proje yürütücüsü, Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya Bölümü Biyokimya Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Emine Emregül ise bir Türk astronotun uzay uçuşu yapacağını duyduklarında çok heyecanlandıklarını belirterek, “Ve Elbette bir proje yazdık. Bu projede astronot sağlığına yönelik çalışmalarımızı yürüteceğiz. Uzay insanın karşılaşabileceği en zorlu koşullardan biri. Astronotlarımız ne yazık ki düşük yer çekimine sahip.” “Astronotlar, yüksek uzay radyasyonu, beslenme değişiklikleri, uykusuzluk, hiperoksi gibi birçok çevresel strese maruz kalıyor. Bu maruz kalma sonucunda astronotlarımızın metabolizmasında patolojik nedenler ortaya çıkıyor. Yani fizyolojilerinde değişiklikler oluyor. Bu çalışmayla biyokimyasal veya genetik düzeyde çok farklı sonuçlara ulaşacağımızı düşünüyoruz.Astronotlarımız Türkiye’ye döndüklerinde aslında metabolomlarını onların kanından ve tükürüğünden yapacağız ve ileri teknikler kullanarak çalışmalarımızı detaylandıracağız. Araştırma sonuçlarının mevcut astronot hastalıklarının tedavisinde ve önleyici tedbirlerin geliştirilmesinde önemli rol oynayacağını vurgulayan Prof. veri setinin oluşturulması) ilk defa tarafımızdan yapılacaktır. Uzay görevlerinde bireysel farklılıklar vardır. Dolayısıyla bu bireysel farklılıkları daha iyi hale getirmek için karşı önlem paketlerimizi oluşturacağız. Bu ilk defa bizim tarafımızdan yapılacak” dedi.
‘MOLEKÜLER BİR VERİ BANKASI OLUŞTURMAYI HEDEFLİYORUZ’
Proje üyelerinden Ankara Üniversitesi Kimya Bölümü Biyokimya Anabilim Dalı doktora öğrencisi Oğuzhan Durmaz, ekiplerinde kalp cerrahı, uzman diş hekimi, eczacı ve biyokimya uzmanlarından oluştuğunu belirterek, “Elimize gelen sonuçları değerlendireceğiz. kendi disiplinlerimize göre bir araya gelerek kümülatif bir sonuç üretmeye çalışıyoruz.Tecrübemiz Uluslararası Uzay İstasyonunda bir astronotun yapacağı bir deney değildir.Sayın Alper Gezeravcı’nın verdiği biyolojik örneklerden faydalanacağız ve Uçuştan hemen önce ve sonra diğer İtalyan ve İsveçli astronotlar. İtalyan ve İsveçli astronotların biyolojik örnekleri dondurularak Türkiye’ye gönderilecek. Üniversitelerimizde deneylerimizi gerçekleştireceğiz. Burada astronot sağlığına ilişkin biyobelirteçleri elde etmeyi ve uzay teknolojilerine ilk adımı atan ülkemiz için gelecekteki uçuşlarla moleküler bir veri bankası oluşturmayı hedefliyoruz” dedi.
Bu veri bankası kapsamında bu çalışmaların yıllar içinde daha da ileri götürüleceğini belirten Durmaz, “Astronotların uzayda gerçekleştireceği görevleri optimize etmek için kişiselleştirilmiş tıp kullanacağız. Astronotumuz aynı göreve tekrar gidebilir veya geliştirebiliriz. Ondan aldığımız sonuçlarla başka bir astronotun göreve başlamasını göz önünde bulundurarak önlem paketleri hazırladık.” “İlk uçuş için kullanacağımız verilere sahip olacağız. Bu deneyden elde ettiğimiz veriler diğer ülkeler gibi saklanacak ve uzay yarışında kullanılacak. Bu ve benzeri analizleri başka ülkeler başlattı. Neden başlamayalım diye düşündük. Bunu ilk uçuşumuzda yapacağız ve bu kapsamda ilk uçuşumuzdan itibaren kendi veri bankamızı oluşturacağız” dedi. Çok uzun uzay görevlerini hedefliyoruz; Mars yolculuğu ve uzay turizmi tartışılıyor. Topladığımız bu bilgiler, gelecekte gerçekleştirilecek daha uzun ve kapsamlı görevlerde insan sağlığına yönelik önlemlerin alınmasında yol gösterici veriler olacaktır. “Takım olarak Türkiye’de bu ilk adımı attığımız için çok mutluyuz” dedi. Ankara Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Ünvar, Ankara Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Araştırma ve Uygulama Merkezi’ne bağlı Kreiken Gözlemevi’nin bulunduğu yerleşkeye giderek, “Türkiye’nin, tarihe ‘Alper Gezeravcı’ olarak geçtiğini hatırlatıyor” dedi. İlk astronot onun adını aldı, “Alper Gezeravci’nin sadece Türkiye’ye değil, aynı zamanda insanlığa da hizmet eden bir işlevi olduğunu görüyoruz. “Gerçekten hayallerimizi gerçeğe dönüştüren, uzaya çıkan ilk Türk astronot olan böylesine önemli bir astronot olan Alperen Gezeravcı isminin Kreiken Gözlemevimizin bulunduğu yerleşkeye yakışacağını düşündük.”
